Jak zdobyć pieniądze na książki do biblioteki?

Podczas moich szkoleń dla instytucji kultury i bibliotek często słyszę pytania o to, jak wzbogacić księgozbiór w nowości, skąd wziąć pieniądze na książki, czy są programy/sposoby na zakup książek dla bibliotek, zarówno publicznych, pedagogicznych, naukowych i szkolnych?

Poza dotacją organizatora (dotacją celową) możemy wypróbować inne możliwości. Jako mol książkowy i stały bywalec bibliotek (w jednej nawet pracownik 📚), potraktowałam sprawę priorytetowo 😀

Zebrałam pomysły na pozyskanie finansowania na książki do Waszych bibliotek. Oto one:

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2021-2025

Priorytet 1. Poprawa oferty bibliotek publicznych poprzez zakup i zdalny dostęp do nowości wydawniczych

Dzięki programowi w latach 2021–2025 możliwy będzie zakup książek dla bibliotek publicznych. Najnowsza edycja programu pozwala kupić zarówno książki papierowe, jak również usługi zdalnego dostępu do książek w formatach e-booków i/lub audiobooków i/lub synchrobooków. Program odpowiada na zgłaszane przez bibliotekarzy potrzeby zakupu nie tylko nowości w formie papierowej, ale także cyfrowej.

Szczegóły Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 znajdziecie tutaj.

Priorytet 3.

Przeznaczony dla publicznych i niepublicznych przedszkoli, bibliotek szkolnych i pedagogicznych. Wysokość dotacji jest uzależniona od liczby uczniów. Warunkiem otrzymania dofinansowania jest zapewnienie wkładu własnego przez organ prowadzący na poziomie 20%.

Budżety obywatelskie a zakup książek dla bibliotek

O budżecie obywatelskim pisałam więcej w artykule Latarnie, place zabaw, parki i książki, jak również na portalu LABIB w artykule Budżet obywatelski dla biblioteki? Dlaczego nie? https://labib.pl/artykuly/pokaz/1205

Okazuje się, że budżet obywatelski (zwany inaczej partycypacyjnym) może służyć mieszkańcom miast, gmin, dzielnic nie tylko do poprawy infrastruktury swoich osiedli czy parków. Może także spełniać rolę kulturalną. Z roku na rok coraz więcej inicjatyw o charakterze kulturalnym i edukacyjnym jest finansowanych z tego źródła.

Poniżej przykłady bibliotek, które kupiły książki w ramach budżetu obywatelskiego:

Miejska Biblioteka Publiczna w Sosnowcu
Miejska Biblioteka Publiczna w Pabianicach. Pracownicy biblioteki w spocie zachęcali mieszkańców do głosowania na ich projekt w specjalnym nagraniu.
Miejska Biblioteka Publiczna w Jastrzębiu Zdroju.

W 2021 r. MBP w Jastrzębiu Zdroju placówce udało się uzyskać finansowanie dla 4 zadań zgłoszonych do budżetu obywatelskiego. Łącznie zakupiono aż 1800 książek, audiobooków i gier planszowych. Ponadto sfinansowano zakup projektora i ekranu. Całość wydatków zamknęła się w kwocie prawie 50 000 zł.

Podstawą sukcesu składania wniosków w budżecie obywatelskim jest jego odpowiednie nagłośnienie, a wcześniej także zebranie odpowiedniej liczby podpisów. Pamiętajcie, że Wasi czytelnicy z pewnością Wam pomogą i wesprą projekt, którego efekty będą przecież służyły im samym. Czytelnicy bardzo chętnie przyjdą po nowości, które kupicie z pieniędzy budżetu, wypromowanego wspólnymi siłami. W efekcie otrzymacie nie tylko pieniądze na książki, planszówki czy audiobooki, ale również wypromujecie swoją markę w lokalnym środowisku!

O efektywnym wykorzystaniu budżetu obywatelskiego na potrzeby łódzkich bibliotek pisał dr Zbigniew Gruszka z Uniwersytetu Łódzkiego. Tutaj znajdziecie pełen tekst raportu z badań.

Książki jako pozycje w budżetach projektów

Jeżeli pracujecie, tak jak ja, w bibliotece naukowej, zwracajcie się do naukowców w Waszych instytutach i/lub uczelniach, żeby jako pozycje budżetowe wpisywali również książki naukowe, które moglibyście włączyć do zbiorów. Często programy, do których pracownicy naukowi składają wnioski, pozwalają na sfinansowanie literatury specjalistycznej, która bywa dość droga. Skorzystają na tym wszyscy, zarówno naukowcy, jak i Wasza biblioteka, wzbogacając się o nowe pozycje.

Analogiczne rozwiązanie możecie zastosować w bibliotekach publicznych. Sprawdźcie, czy projekt, który chcecie sfinansować z zewnętrznego źródła (ministerialnego, samorządowego, fundacji bankowych i korporacyjnych) umożliwia zakup książek. Jeżeli nie jesteście tego pewni bądź nie jest to wyraźnie zapisane w regulaminie konkursu, zapytajcie jego organizatora, jednocześnie upewniając się, w której pozycji w kosztorysie możecie taki zakup wpisać.

Pamiętajcie, że o najnowszych naborach do różnych projektów, możecie przeczytać w newsletterze, który wysyłam Wam raz w miesiącu. Zapisy na newsletter tutaj: https://kasanakulture.pl/newsletter/

Książki od prywatnych darczyńców

Książki przekazywane w darze nie są niczym nowym. Z pewnością otrzymujecie dary od Waszych czytelników. W rozbudzeniu inicjatywy dobrowolnego przekazania książek mogą służyć akcje promocyjne. Zachęcajcie Waszych czytelników i odbiorców, żeby dzielili się swoimi księgozbiorami. Naprawdę, sama jestem zaskoczona, ile książek udaje się w ten sposób pozyskać! Jeżeli chcecie, żeby do biblioteki trafiały „nowsze” pozycje, zaznaczcie, że chętnie przyjmiecie książki wydane np. w 2000 r. i później. Opublikujcie wpis w mediach społecznościowych i zobaczcie, co sie będzie działo! Sama regularnie przekazuję książki do zaprzyjaźnionej biblioteki, ponieważ nie mieszczą się na moich półkach. Spora grupa osób korzysta z czytników i nie potrzebuje książek drukowanych. Z pewnością cześć z nich zostanie sprzedana, ale resztą można się przecież podzielić!

A na zdjęciu znajdziecie przykład biblioteki tworzonej z prywatnej inicjatywy. W magicznym miejscu w samym sercu Podlasia, Ziołowym Zakątku w Korycinach, powstała biblioteka wiejska. Mirosław Angileczyk, właściciel gospodarstwa agroturystycznego, ogrodu botanicznego i firmy produkującej zioła (pod marką Dary Natury), postanowił założyć także bibliotekę! Książki pochodzą od prywatnych osób, a zebrała się już pokaźna liczba. Trzymam mocno kciuki i obiecuję, że przy okazji mojej następnej wizyty przywiozę ze sobą moje książki jako dary.