Sposób finansowania kultury nieustannie się zmienia. O ile jeszcze kilka lat temu nacisk kładziono przede wszystkim na jakość artystyczną i zasięg działań, dziś grantodawcy coraz częściej kierują uwagę na to, jaki wpływ mają projekty na otoczenie społeczne, środowisko i rozwój kompetencji. Fundusze publiczne i prywatne coraz rzadziej wspierają kulturę rozumianą wąsko – jako wydarzenia dla wybranych – a częściej inwestują w działania, które mają realne znaczenie dla wspólnoty, edukacji i innowacji.
Kultura jako narzędzie zmiany społecznej
W nadchodzących latach priorytetem będzie wspieranie projektów inkluzywnych – takich, które uwzględniają potrzeby osób z niepełnosprawnościami, mniejszości narodowych i etnicznych, migrantów, osób starszych czy środowisk LGBTQ+. Wartości takie jak równość, różnorodność i dostępność stają się nie tylko hasłami, ale konkretnymi kryteriami oceny wniosków grantowych. Dofinansowanie otrzymają działania budujące mosty między różnymi grupami społecznymi i otwierające nowe przestrzenie dialogu.
Zielona kultura
Zmiany klimatyczne nie omijają sektora kultury. W coraz większym stopniu granty będą kierowane na inicjatywy proekologiczne: wystawy poświęcone środowisku, zrównoważone festiwale, produkcje teatralne i filmowe z niskim śladem węglowym, czy projekty edukacyjne dotyczące zmian klimatycznych. Finansujący będą premiować działania, które integrują ekologię z twórczością – nie tylko na poziomie treści, ale też organizacji, logistyki czy wykorzystywanych materiałów.
Innowacja i transformacja cyfrowa
Rosnące znaczenie technologii sprawia, że kultura coraz śmielej wchodzi w świat cyfrowy. Granty będą wspierać nie tylko produkcje audiowizualne, ale również działania w obszarze VR, AR, sztucznej inteligencji, digitalizacji dziedzictwa i dostępności treści online. Wzrośnie też liczba programów rozwoju kompetencji cyfrowych – zarówno dla twórców, jak i odbiorców. Kultura ma być nie tylko obecna w sieci, ale też twórczo z niej korzystać.
Edukacja i rozwój publiczności
Oczekuje się, że znaczna część środków trafi do projektów edukacyjnych – warsztatów, programów rezydencyjnych, działań międzypokoleniowych i ofert skierowanych do dzieci oraz młodzieży. Grantodawcy coraz częściej traktują kulturę jako narzędzie rozwijania kompetencji społecznych, emocjonalnych i obywatelskich. Znaczenie zyskają projekty budujące relację między sztuką a codziennym życiem, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach i poza głównymi centrami kultury.
Wsparcie młodych i lokalnych
Zarówno fundusze unijne, jak i krajowe programy grantowe będą szukać sposobów, by wzmocnić młodych twórców oraz oddolne inicjatywy lokalne. Finansowanie będzie coraz częściej powiązane z mentoringiem, możliwością rozwoju zawodowego i budowaniem trwałej obecności w przestrzeni kultury. Twórcy debiutujący, organizacje z mniejszych miejscowości, nowi animatorzy kultury – to właśnie oni będą mogli liczyć na specjalne ścieżki wsparcia.
Kultura przyszłości to kultura świadoma – społecznie, ekologicznie i cyfrowo. Grantodawcy coraz mocniej premiują te inicjatywy, które oprócz wartości artystycznych niosą za sobą również pozytywną zmianę. Dla twórców i organizatorów to szansa, by myśleć o swoich działaniach szerzej – jako o odpowiedzi na potrzeby czasu, ludzi i świata, który nas otacza.